مبدل گشتاور ( تورک کانورتر یا توربین )

 

جهت استفاده از قدرت تولیدی موتور و تبدیل آن به حرکت ، می بایست آن را به سیستم انتقال قدرت منتقل کنیم. بسته به نوع جعبه دنده(مکانیکی_ اتوماتیک)سیستم  واسط بین موتور و گیربکس یا به عبارت بهتر نوع کلاچ  انتخاب می شود. در گیربکس های دستی از کلاچ های ا صطکاکی - صفحه ا ی ( دیسک و صفحه ) استفاده می شود.

در گیربکس های اتوماتیک از نوع دیگی از کلاچ که تحت تاثیر نیروی هیدرولیک کار می کند بنام مبدل های گشتاور (توربین) استفاده می شود. کلاچ واسط بین گیربکس و موتور بوده و وظیفه اصلی آن قطع و وصل نیرو از موتور به گیربکس و امکان توقف ماشین بدون خاموش شدن موتور می باشد. درخودروهای مجهز به جعبه دنده اتوماتیک، بعلت استفاده از سیال ( روغن ) هیچ نوع ارتباط مکانیکی مستقیم بین موتور و گیربکس در سیستم کلاچ وجود ندارد.

در نگاه اول ممکن است مبدل گشتاور کلاچی شلوغ و پرهزینه به نظر برسد ولی این مسئله در مقابل مزایای فراوان آن که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت چندان قابل توجه نمی باشد.

سیستم بازگشت مجدد گازهای اگزوز" EGR"

 

در سال‌های اخیر توجه اکید به کاهش آلایندگی موتور خودرو و ماشین آلات سنگین به شدت افزایش پیدا کرده است؛ از یک سو قوانین زیست‌محیطی سال به سال سخت‌تر می‌شوند و از سوی دیگر تولید کنندگان خودرو و ماشین آلات سنگین تلاش می‌کنند با معرفی مدل‌های پاک‌تر، از پس اجرای این قوانین برآیند. در این میان ساز و کار ها و فن آوریهای مختلفی برای کاهش آلایندگی به وجود آمده است که EGR (Exhaust Gas Recirculation ) یا سیستم " بازگشت مجدد گازهای اگزوز " یکی از آنها است که در این مطلب بطور اجمالی  آن را بررسی خواهیم کرد. 

گازهای خروجی اگزوز ، آلاینده‌های متعددی را شامل می شوند که در بین آنها، اکسیدهای نیتروژن که به طور عمومی با NO_X نمایش داده می‌شوند بیشترین خطر زیست محیطی را ایجاد می نمایند. اکسیدهای نیتروژن بیشترین تاثیر را در تشکیل مه دود ایجاد کننده بیماریهای تنفسی در شهرهای بزرگ و بارش باران‌های اسیدی ایفا می کنند و به همین دلیل بیشترین اهمیت در قوانین آلایندگی معطوف به این ترکیبات شده است. ( ترکیبات آلاینده خروجی اگزوز موتورهای دیزل شامل منو اکسید کربن ، دی اکسید گوگرد ، ذرات دوده ، هیدروکربن های نسوخته و اکسید های نیتروژن می باشد . )

سازندگان بزرگ خودرو و ماشین آلات در سال‌های اخیر راه‌های مختلفی را به این منظور آزموده‌اند که برای موتورهای دیزل، یکی از اصلی‌ترین راه حل‌ها استفاده از سیستم Exhaust Gas Recirculation   یا به طور مخفف EGR است که می‌توان آن را سیستم بازگشت مجدد بخشی از گازهای اگزوز به موتور ترجمه کرد.

 این سیستم وظیفه دارد سطح اکسیدهای نیتروژن را در خروجی موتور خودروها و به طور مشخص موتورهای دیزل تا حد امکان کاهش دهد.

دف عقب ، دف جلو و یا چهار چرخ محرک ؟ - قسمت دوم

 

همانگونه که در پست قبلی بیان گردید پس از تولید نیروی محرک توسط موتور و تغییر ، تبدیل و انتقال آن توسط بخش های مختلف سیستم انتقال قدرت این نیرو ، قبل از ورود به چرخ برای آخرین مرحله تغییرات گشتاور ، سرعت ، زاویه و توزیع بین چرخها به دیفرانسیل و سپس پلوس ( شفت گرداننده چرخ ) وارد می شود.

دیفرانسیل بسته به طراحی ماشین و سازنده آن ممکن است در امتداد اکسل جلو ماشین قرار گرفته و  نیروی محرک را به محور جلو منتقل کند و یا  در امتداد اکسل عقب قرار گرفته و نیروی محرک را به محور و چرخ های عقب منتقل کند در برخی خودروها نیز دو دیفرانسیل تعبیه شده که می توان توسط آن نیرو را به یکی و یا هر دو محور و چهار چرخ منتقل نمود.

اگر دیفرانسیل روی محور عقب واقع و محور عقب محرک باشد ماشین را اصطلاحا دف عقب یا  RWD   می گویند. در این اتومبیل ها چرخ جلو به نیروی تولیدی موتور متصل نبوده و تابع حرکت ماشین می باشد که اصطلاحا متحرک گفته می شود. تا اواسط دهه هفتاد میلادی تقریبا همه اتومبیل ها به جزء موارد خاص از این سبک پیروی می کردند.    

اگر دیفرانسیل و گیربکس مجتمع شده و نیروی خروجی مستقیما به چرخ های جلو منتقل گردد اصطلاحا به ماشین دف جلو یا FWD می گویند. در این اتومبیل ها محور عقب متحرک می باشد. بخش عمده ای از خودروهای ساخت سه دهه ی اخیر دنیا از این سبک بهره می برند. 

در برخی دیگر نیز نیرو به هر دو محور منتقل می گردد که ممکن است این انتقال همیشگی و یا یکی از محور ها اصلی و دیگر در مواقع لزوم بطور دستی محرک گردد که اصطلاحا به این نوع اتومبیل ،چهار چرخ محرک یا 4WD گفته می شود.   

در برخی از اتومبیل های امروزی نیز هر دو محور محرک می باشند اما میزان نیروی وارده به هر محور و یا قطع نیروی یکی از محورها بطور خودکار و توسط کنترلرهای سیستم بسته به شرایط حرکتی تنظیم می شود به این دسته چهار چرخ محرک هوشمند یا AWD گفته می شود.   

همانگونه که ذکر شد بسته به اینکه کدام محور اتومبیل محرک باشد و دیفرانسیل در کجا ماشین قرار گرفته باشد، بدلیل تاثیر بر مرکز ثقل ماشین ، محور کشش ، توزیع وزن ، تلفات انتقال قدرت، فرمان پذیری، طراحی خودرو و... می تواند مزایا و یا معایبی داشته باشد که در این نوشته بطور مختصر بررسی خواهیم کرد.