روانکارها Lubricants شماره یک

 مهمترین وظایف روغنهای روانکار

 روانکاری :  به حداقل رساندن اصطکاک و ساییدگی قطعات در حین کار با تشکیل لایه مناسب روغن در بین قطعات متحرک

انتقال حرارت:  خنک نمودن سطوح و قطعات متحرک با انتقال حرارت ایجاد شده

آب بندی:  به منظور جلوگیری از نشتی. به عنوان مثال در موتورهای احتراق داخلی ، با تشکیل لایه ای از روغن بین پیستون و سیلندر از خروج سوخت متراکم شده و گازهای ناشی از احتراق جلوگیری می نماید.

حفاظت از سطوح: جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی سطوح قطعات فلزی ضربه گیری کاهش و یا حذف ضربات حاصل از نیروهای مکانیکی وارده برقطعات متحرک و ثابت.

انتقال ذرات:  توانایی تعلیق و حمل ذرات ناشی از ساییدگی قطعات، تجزیه سوخت، روغن، گرد و غبار و ...

انتقال نیرو و تامین فشار:  که معمولاً از مهمترین وظایف روغن هیدرولیک است. 

روش تولید روانکارها

روغن پایه روانکارها به سه روش تهیه می گردد در روش اول پایه روانکار دارای منشاء معدنی ( نفت خام ) می باشد در روش دوم پایه معدنی تهیه شده رابه وسیله فرایند های مکمل مصنوعی بهبود می بخشند که به آن پایه نیمه سینتتیک گفته می شود و در روش سوم روغن پایه کاملا ساختگی و حاصل از فرایند های شیمیایی می باشد که به آن پایه سینتتیک گفته می شود از نظر قیمت و مرغوبیت و طول عمر معمولا دسته سوم روغنها بر دو دسته دیگر برتری دارند.

 روانکارهای تولیدی در ایران عمدتاً دارای منشأ معدنی بوده و از نفت خام تهیه می گردند متاسفانه امکان انجام فرایندهای مکمل و ساخت روغن های پایه نیمه سینتتیک و سینتتیک در پالایشگاههای کشور هنوز فراهم نشده است و روغنهای پایه نیمه سینتتیک و یا سینتتیک فعلی شرکت های داخلی همگی وارداتی هستند.  

فرآیند تهیه روغنهای روانکار از نفت خام در پالایشگاه های نفت شامل دو مرحله تقطیر در فشار اتمسفر و تقطیر در خلاء است که نهایتاً برش روغنی که یکی از محصولات تقطیر در خلاء می باشد به عنوان ماده اولیه واحدهای روغن سازی وارد پالایشگاه می شود. سپس برش روغنی  (Lub Cut) تحت یک رشته عملیات پالایش به روغن پایه تبدیل می گردد. 

گریس ها و اصطلاحات مربوطه ( Grease & Grease Technical Terminology )

 

گریس ها از نظر طبقه بندی زیر مجموعه روغنهای جامد دنده می باشد که مشابه سایر روغنها از طریق دو معیار کیفی و فیزیکی تقسیم بندی می شوند ، این دو معیار عبارتند از:  

- طبقه بندی براساس گرانروی

- طبقه بندی بر اساس سیستم کیفی  

۱- انجمن نفت آمریکا API

انجمن نفت آمریکا براساس کارآیی و موارد کاربرد, طبقه بندی سطوح کیفی روغنهای دنده خودرو را طبق جدول ذیل اعلام نموده است که برخی از استانداردهای ارتش آمریکا (MIL) نیز در کنار آن آمده است.    

  

-2 طبقه بندی گریسهابراساس گرانروی :( SAE)

این طبقه بندی براساس اندازه گیری گرانروی روغن در دو درجه حرارت بالا و پایین بنا شده است.گرانروی های اندازه گیری شده در درجه حرارتهای بالا در دمای 40 درجه سانتیگراد و 100 درجه سانتیگراد مربوط به خواص سایشی، صدا و نشتی روغن می باشد. 

  

گوگرد و گازوئیل

گوگرد یکی از کاتالیزورهای استفاده شده در فرایندهای پالایش و فراورری گازوییل از نفت خام می باشد در کشورهای نظیر آمریکا و کانادا و یا کشورهای اروپایی درصد بسیار بالای از این گوگرد را در مراحل نهایی فراوری از گازوییلی که بعنوان سوخت موتورهای درون سوز استفاده می شود خارج می کنند ولی در سایر کشورها و بویژه کشورهایی که از تکنولوژهای قبل از دهه 1990 در فرایند های تولید مواد فرعی از نفت خام در پالایشگاههای خود استفاده می کنند باقی ماندن حجم زیادی از گوگرد در گازوییل مصرفی بعنوان سوخت ، مشکل ساز شده است. 

واحد اندازگیری گوگرد در گازوییل بر حسب مقدار ذره باقی مانده در هر یک میلیون ذره سوخت می باشد که به اختصار پی پی ام ( PPM ) گفته می شود . هر قدر این مقدار کمتر باشد یکی از شاخص های مهم  کیفی گازوییل افزایش خواهد یافت ( سایر شاخص های کیفی گازوییل به شکل زنجیره ها ، عدد ستان ، آلودگی های بیولوژیک سوخت و... مربوط می باشد. )  

* میزان گوگرد موجود در گازوییل ایران بنا به اعلام رسمی وزارت نفت ، 0.8% یعنی 8000 PPM است که البته در بعضی آنالیزها میزان آن تا بیش از یک درصد هم تخمین زده شده است.

در تصویر زیر جدیدترین رده بندی مقدار گوگرد گازوییل کشورهای مختلف درج شده است.