گوگرد و گازوئیل

گوگرد یکی از کاتالیزورهای استفاده شده در فرایندهای پالایش و فراورری گازوییل از نفت خام می باشد در کشورهای نظیر آمریکا و کانادا و یا کشورهای اروپایی درصد بسیار بالای از این گوگرد را در مراحل نهایی فراوری از گازوییلی که بعنوان سوخت موتورهای درون سوز استفاده می شود خارج می کنند ولی در سایر کشورها و بویژه کشورهایی که از تکنولوژهای قبل از دهه 1990 در فرایند های تولید مواد فرعی از نفت خام در پالایشگاههای خود استفاده می کنند باقی ماندن حجم زیادی از گوگرد در گازوییل مصرفی بعنوان سوخت ، مشکل ساز شده است. 

واحد اندازگیری گوگرد در گازوییل بر حسب مقدار ذره باقی مانده در هر یک میلیون ذره سوخت می باشد که به اختصار پی پی ام ( PPM ) گفته می شود . هر قدر این مقدار کمتر باشد یکی از شاخص های مهم  کیفی گازوییل افزایش خواهد یافت ( سایر شاخص های کیفی گازوییل به شکل زنجیره ها ، عدد ستان ، آلودگی های بیولوژیک سوخت و... مربوط می باشد. )  

* میزان گوگرد موجود در گازوییل ایران بنا به اعلام رسمی وزارت نفت ، 0.8% یعنی 8000 PPM است که البته در بعضی آنالیزها میزان آن تا بیش از یک درصد هم تخمین زده شده است.

در تصویر زیر جدیدترین رده بندی مقدار گوگرد گازوییل کشورهای مختلف درج شده است.  

 قرمز : مناطق دارای گازوییل بیش از 5000PPM گوگرد

 نارنجی : مناطق دارای گازوییل بین 2000 تا 5000PPM گوگرد

 زرد کم رنگ: مناطق دارای گازوییل بین 500 تا 2000PPM گوگرد

سبز: مناطق دارای گازوییل بین 50 تا 500PPM گوگرد

 آبی: مناطق دارای گازوییل بین ۱۵تا ۵۰PPM گوگرد

 آبی کم رنگ : مناطق دارای گازوییل کمتر از 15PPM گوگرد

اما علت افزایش مقبولیت سوخت های گازوییلی با کاهش مقدار گوگرد در چیست ؟  

پاسخ این سوال را می توان در تولیدات اجباری پس از احتراق در سیلندر موتورهای درون سوز یافت.  

یکی از پسماندهای احتراق در موتورهای دیزل ترکیب هیدروژن و اکسیژن بخار آب با ذرات گوگرد آزاد شده  حاصل از سوختن گازوییل و تشکیل اسید بسیار قوی و خورنده H₂SO₄ (اسید سولفوریک ) می باشد. که در صورت عدم خنثی سازی ، این اسید ، در کاهش عمر کلیه قطعات موتور و همچنین ایجاد مولکولهای فعال NO_x که به شدت مخرب محیط زیست می باشند ، بسیار تاثیر گذار خواهد بود. 

از طرفی خنثی سازی این اسید هزینه مواد مصرفی و بویژه روغن موتور را افزایش خواهد داد به عنوان مثال عمر روغن موتور در بیل های هیدرولیک کوماتسو در صورتی که از سوخت با گوگرد زیر نیم درصد ( کمتر از 5000 PPM) استفاده نماید 500 ساعت خواهد بود ولی در صورت استفاده از سوخت با گوگرد بیش از یک درصد ، عمر روغن به یک چهارم عمر مفید یعنی حدودا 125ساعت خواهد رسید. اگر این عدد را برای شرکتی که صد دستگاه بیل با ساعت کاری 12 ساعت در روز دارد در نظر بگیرید با چشم پوشی از کلیه خسارات محیط زیستی ، اتلاف انرژی و .... سالانه با احتساب 8000 تومان به ازای هر لیتر روغن موتور، اضافه هزینه ای بالغ بر  585میلیون تومان به این شرکت تحمیل خواهد شد.