ترمز اگزوز ، ترمز موتور و یا خفه کن موتور ( Exhaust Brake ) عبارت است از بکارگیری سیستمی که از خروج دود موتور جلوگیریی کرده و سبب محبوس شدن دود بر روی پیستون ، مجاری خروجی دود سرسیلندر و مانیفلد خروجی دود شده و با ایجاد مقاومت در برابر حرکت آزاد پیستون و دور موتور ، سبب افت دور موتور و در نتیجه کاهش قدرت خروجی موتور می گردد.
در ماشین های سنگین و پر سرعت نظیر کامیون ها ، دامپتراکها ، موتورهای لوکوموتیو و.... که جهت ترمز به نیروی فوق العاده زیادی نیاز می باشد استفاده از این سیستم که معمولا روی مجرای خروجی دود از توربوشارژر نصب می شود و از خروج دود جلوگیری می کند تاثیر به سزایی در کاهش نیروی ترمزی سایر سیتمهای توقف دستگاه داشته و در نتیجه در کنترل کامل دستگاه بسیار کار آمد خواهد بود.
از معایب استفاده از این سیستم می توان به کاهش عمر قطعات سرسیلندر مانند سیت ، گاید و سوپاپ ها ، توربوشارژ و مانیفلد دود به حدود 50 تا 70 درصد عمر طبیعی اشاره کرد.
ولی همانگونه که توضیح داده شده بعلت حساسیت کنترل حرکت دستگاههای سنگین و بحث اولویت و اهمیت ایمنی، استفاده از این سیستم در این دستگاهها توجیه قابل قبولی دارد.
بطور خلاصه :
- ترمز اگزوز عبارتست از مقاومت بوجود آمده در مقابل چرخش موتور با بوجودآوردن مانع در مقابل دود خروجی از موتور.
محصولات کوماتسو اگر به این سیستم مجهز باشند :
- در صورت روشن کردن دکمه مربوط به ترمز اگزوز ( ”ON“ ) بلافاصله بعد از رها کردن پدال گاز، ترمز اگزوز بکار می افتد.
- در صورت خاموش بودن دکمه مربوط به ترمز اگزوز ( ”OFF“ ) فعال شدن ترمز اگزوز از سایر سیستمهای ترمزی فرمان خواهد گرفت یعنی با فشردن پدال ترمز ، کشیدن ترمز ریتاردر و یا فعال کردن سایر ترمزهای دستگاه ، این سیستم نیز فعال شده و دور موتور را خواهد گرفت.
بعنوان مثال این سیستم در دامپتراکهای کوماتسو در ذیل تشریح شده است.
وقتی ترمز اگزوز عمل نکرده است
- از آنجا که شیر پروانه ای نصب شده در مسیر اگزوز باز است، دود اگزوز براحتی تخلیه می شود.
- در این حالت، هیچ نیروی مقاومی در مقابل دوران موتور وجود ندارد.
وقتی ترمز اگزوز فعال می شود
- وقتی این سیستم فعال گردد، شیر پروانه ای موجود در مسیر اگزوز بسته می شود.
- تحت این شرایط، دود خروجی از موتور تخلیه نشده و مقاومت زیادی در مقابل چرخش موتور ایجاد می شود.