روغن موتور مناسب

یک روغن موتور خوب باید دارای ویژگی های ذیل باشد:

بالا بودن شاخص گرانروی

پایداری در برابر اکسیداسیون

نقطه ریزش پایین Low Pour Point

پایین بودن فراریت Low Volality

داشتن گرانروری (Viscosity)   مناسب تحت شرایط ذیل فراهم خواهد شد:

بالا بودن عدد شاخص گرانروی

نقطه اشتعال بالا (High Flash Point)

نقطه ریزش پایین (Low Pour Point)

مقاومت در برابر تولید کف

داشتنن خاصیت قلیایی مناسب

داشتن خاصیت پاک کنندگی مناسب

پایین بودن فراریت (Low Volality)

هر چه دما بیشتر شود٬ گرانروی کمتر می شود. ( روغن شل تر می شود.) بطور خلاصه گرانروی خاصیتی از روانکارهاست که اصطکاک ایجاد شده بین لایه های مجاور را در توده مایع در حال جریان نشان میدهد. این اصطکاک را اصطکاک بین مایعی Fluid Friction می نامند٬ که میزان برشی را که در میان لایه های مولکولی یک مایع به وجود می آید٬ مشخص می کند. گرانروی روغن معمولا در دمای 40 و 100 درجه سانتیگراد اندازه گیری میشود. گرانروی را با عدد و بین 0 تا 240  نشان می دهند معمولا گرانروی 0،5،10،15،20،30،40،50 و 60 را روغن گویند ، گرانروی 70تا 140 ( و در موارد خاص 180) مربوط به واسگازیین  و بالاتر از آن مربوط به گریس می باشد. روغن ها می توانند یک درجه یا گرید داشته باشند که به آنها روغنهای تک درجه ای یا منوگرید گویند ( مانند روغن موتور 30 ) و می توانند ترکیبی از دو درجه باشند که به آنها روغنهای چهارفصل یا مولتی گرید گویند. ( مانند 10W-40 )

شاخص گرانروی: تغییرات گرانروی را در اثر دما با شاخص (VI) نشان داده می شود. ( توجه کنید که این شاخص را با عدد گرانروی اشتباه نگیرید. ) عدد VI روغن از مقایسه با دو روغن Pennsilvenia که دارای VI=100 و از نوع پارافینی است و روغن های Texas یا Gulf Coast که VI صفر دارند و از نوع نفتینی هستند٬ بدست می آیند. هر چه مقدار شاخص گرانروی بزرگتر باشد٬ گرانروی روغن با تغییرات دما کمتر تغییر می کند که نشانه کیفیت بیشتر روغن است.

نقطه اشتعال Flash Point: درجه حرارتی است که در آن روغن به اندازه ای بخار شده که به محض مجاورت با یک شعله به سرعت مشتعل شود. ( این پدیده به صورت لحظه ای است و برای بدست آوردن نقطه اشتعال از آزمایشگاه ساده ای که در یک مدرسه راهنمایی وجود دارد نیز میتوان استفاده کرد... البته با در نظر گرفتن تهویه شدن هوا!! ) نقطه اشتعال در مورد روغن هایی با گرانروی برابر و بنیان نفتی مختلف ٬ متفاوت است. روغن های پارافینی نقطه اشتعال بالاتر از دیگر انواع روغن دارند. برای یک روغن با بنیان مشخص هر چه گرانروی بیشتر باشد ٬ مسلما نقطه اشتعال نیز بالاتر است و هر چه نقطه اشتعال و احتراق روغن بهم نزدیک تر باشد٬ بهتر است.

نقطه ریزش Pour Point: حداقل درجه ای که در آن روغن پس از سرد شدن تدریجی و تحت شرایط معین ٬ جاری گردد را نقطه ریزش گویند. فشار و شرایطی که روغن با آن روبرو است در نقطه ریزش آن تاثیر میگذارد و این تاثیر اغلب در جهت بالا رفتن نقره جوش است. روغن هایی که برا ی کار در شرایط سرد انتخاب شده اند باید نقطه ریزش پایینی داشته باشند. در این مورد نکات زیر قابل تامل است:

نقطه ریزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت محیطی باشد که در آن کار میکند.

نقطه ریزش روغن کمتر از حداقل درجه حرارت کارکرد سیستم مکانیکی باشد که در آن مصرف می شود.

خاصیت قلیایی: اکثر مواد افزودنی دارای خاصیت خنثی کردن مواد اسیدی حاصل از احتراق و اکسیداسیون روغن می باشند. در مواقعی که نیاز به خنثی کردن مقدار زیادی از مواد اسیدی می باشد ( مثل روغن هایی که سوخت آنها دارای مقدار زیادی گوگرد است) باید از مواد پاک کننده ای که دارای خاصیت بازی زیادی هستند استفاده نمود. باری نشان دادن غلظت این مواد در روغن خاصیت خنثی کنندگی آنها از عدد بازی کل Total Base Number = TBN استفاده می شود.

پایداری در برابر اکسیداسیون: یکی دیگر از خصوصویات مهم روغن موتور مقاومت آن در برابر اکسیداسیون تحت شرایط درجه حرارت بالا در کارتل و مجاورت هوا می باشد. خراب شدن روغن موتور باعث ازدیاد گرانروی آن و ایجاد رسوب شدید خوردگی یاتاقان ها خواهد شد. در مواردی که حجم کارتل کم است سرعت خراب شدن روغن بسیار زیاد خواهد بود. به عنوان یک قاعده کلی هر چه درجه حرارت عملکرد موتور افزایش یابد ٬ به روغنی با مقاومت بیشتر در برابر اکسیداسیون نیاز است.

گرانروی Viscosity: گرانروی ، روانروی یا توانایی جاری شدن در صنعت روغن سازی یکی از موضوعات اساسی بشمار میرود که این پارامتر میزان مقاومت مایع در مقابل جاری شدن می باشد. گرانروی تابعی از دماست.