انقضاء لاستیک

 

خرید لاستیک های انباری و منقضی شده آنقدر خطرناک و پر اهمیت است که اکثر سازندگان معتبر اتومبیل در دنیا تعویض کلیه لاستیک های با عمر بیش از شش سال تحت هر عنوانی حتی اگر بصورت زاپاس استفاده نشده در اتومبیل وجود داشته باشد را واجب و الزامی می دانند. 

در کشور ما لاستیکهای خارجی بیشماری وجود دارد که مدت زمان زیادی از تاریخ تولید آنها گذشته است. هر چند این مشکل برای لاستیکهای ساخت داخل کمتر اتفاق می افتد اما بدلیل اهمیت فوق العاد و خطر بالقوه استفاده از این لاستیک ها و متاسفانه دانش کم استفاده کنندگان که تنها آج و گوشت لاستیک را ملاک قرار می دهند ، توجه به نکات زیر را الزامی می نماید. 

بطور کلی دو عامل در مدت استفاده و تعویض لاستیک موثرند 1- کیلومتر طی شده ( در ماشینهای راهسازی و معدنی ساعت کار دستگاه ) 2- عمر لاستیک ( مدت زمان طی شده از تاریخ تولید لاستیک حتی در صورت عدم استفاده ).

در مورد عامل اول بسته به نوع لاستیک و سازنده آن کیلومتر کارکرد یک لاستیک بین 60 تا 80 هزار کیلومتر تعیین می گردد. ( ماشینهای راهسازی و معدنی 4000 - 8000 ساعت کار ) هرچند برخی از سازندگان تا ۱۰۰.۰۰۰ کیلومتر کارکرد را نیز برای برخی لاستیک های سواری تضمین می کنند

اما سوال اینجاست که چرا باید به تاریخ تولید یک لاستیک قویا توجه نمود ؟    

لاستیک بخاطر ساختار شیمیایی خاص خود در اثر گذشت زمان و مجاورت با عوامل محیطی مثل گرما ، سرما ، نور ، گازهای محیط و.... دچار اکسیداسیون می شود این پدیده منجر به تجزیه زنجیره ها پلیمری موجود در جداره ها شده و در نتیجه دیواره های لاستیک خاصیت انعطاف پذیری و مقاومت برشی خود را از دست داده و بسیار تردد و شکننده می شوند به دلیل وقوع این امر لاستیک در فشار و بار بسیار پایین تر از حد اسمی (استاندارد درج شده بر روی آن ) دچار گسست و ترکیدگی خواهد شد . که اگر این اتفاق در سرعت های بیش از 100 کیلومتر رخ دهد از دست رفتن کنترل ماشین و خطرات تابعه بسیار محتمل می نماید.  

حداکثر عمر مفید یک لاستیک استاندارد ، پنج تا شش سال می باشد ( این عدد در برخی منابع علمی 6 سال عنوان شده است البته باید توجه کرد که این عدد برای لاستیک های استاندارد و معتبر می باشد ) ولی می توان گفت با توجه به شرایط بازار و لاستیک های موجود در ایران ، توصیه کارشناسان  استفاده از لاستیک های نو زیر سه سال ساخت می باشد.  

 بدلیل شرایط آب و هوائی اکثرا گرم ، جاده های پر دست انداز و غیر استاندارد ، رعایت نکردن سرعت مطمئنه ، خانواده های پر جمعیت  ، تکمیل ظرفیت کامل خودرو توسط افراد خانواده، بار بیش از حد در صندوق و ... توسط خانواده های ایرانی باعث ناامنی استفاده از این لاستیکها در جاده های کشور و خطرات جانی به خصوص در زمان مسافرت و استفاده از خودرو در مدت زمان و مسیرهای طولانی می گردد.

این لاستیکها که در بازار به اصطلاح لاستیک انباری گفته می شوند.به دلایل گوناگون نظیر توقیف محموله های قاچاق، عدم فروش در یک کشور به دلایل مختلف و انتقال آنها به یک کشور ثالث و یا لاستیکهائی که در یک سری ساخت در کارخانه مشکل فنی داشته و توسط تولید کنندگان به کشورهای جهان سوم قاچاق می گردنند. و دلایل بسیار دیگر که فقط سازندگان از آن باخبر هستند. به مدت طولانی در انبارها نگهداری و پس از انقضاء و گذشت عمر استاندارد به بازار عرضه می شوند.

لاستیکهای سواری انباری توسط فروشندگان خرد با قیمتی در حدود بیست الی پنجاه درصد کمتر از لاستیکهای تازه تولید شده از عمده فروشان لاستیک خریداری می گردیده و اکثر در زمان خرید از وضیعت انباری بودن آن اطلاع می یابند. اما متاسفانه این صداقت در زمان فروش به مشتریان وجود نداشته و بدون اطلاع با همان قیمت لاستیک تازه تولید شده به مشتری از همه جا بیخبر فروخته می شود.

لاستیکهای انباری معمولا هیچ تفاوت ظاهری با یک لاستیک تازه تولید شده ندارند. و در اکثر موارد از نظر شکل ظاهری نمی توان تشخیص انباری بودن آن را داد.

جهت رفع این نگرانی موسسات استاندارد ، تولید کنندگان لاستیک را ملزم به درج تاریخ ساخت بر روی لاستیک کرده اند. اما این تاریخ به گونه ای بر روی لاستیک درج شده که توسط مصرف کننده به راحتی قابل تشخیص نیست.  

در جداره بیرونی لاستیکها یک عدد چهار رقمی درج شده است که مشخص کننده تاریخ تولید آن است. این عدد بر اساس سال و هفته تولید است. دو رقم اول هفته و دو رقم اخر سال تولید را نشان می دهد. 

 

بعنوان مثال درج عدد 5008 بر روی یک لاستیک یعنی این لاستیک در هفته پنجاهم سال 2008 تولید شده است. 

نکته مهم اینکه ؛اگر این عددسه رقمی باشد به معنای تولید لاستیک قبل از سال 2000 میلادی می باشد.

 پی نوشت : تعدادی از سازندگان معتبر اتومبیل که توصیه به تعویض لاستیک پس از شش سال می کنند در تصویر اول این نوشته ( مانند : تویوتا ، مرسدس بنز ، بی ام و ، فورد ، میتسوبیشی و... ) درج گردیده اند.  ت